Thời kỳ sơ khai

Người Tavastians đã sống ở khu vực hiện nay là Helsinki từ thời Đồ Sắt, chủ yếu bằng nghề săn bắn và đánh cá, tuy nhiên khó có thể khẳng định mức độ định cư của họ do thiếu bằng chứng khảo cổ. Các phân tích dựa trên hạt giống cho thấy người Tavastians đã bắt đầu trồng trọt từ thế kỷ thứ 10, trong khi các ghi chép sớm nhất về cư dân ở đây là từ thế kỷ 14.[17] Từ cuối thế kỷ 13, khu vực này chịu sự đô hộ của Đế quốc Thụy Điển sau thành công của cuộc chinh phạt thứ 2 đã đánh bại người Tavastians.[17][18]

Sự thành lập Helsinki

Vua Thụy Điển Gustav I thành lập Helsingfors năm 1550 như một thị trấn thương mại để cạnh tranh với thành phố Reval (hiện nay là Tallinn) ở phía Nam. Tuy nhiên kế hoạch này không thành công do chiến tranh, bệnh dịch và nghèo đói khiến trong nhiều năm tiếp theo Helsinki chỉ là một thị trấn nhỏ. Nạn đói năm 1710 đã giết chết phần lớn dân cư của Helsinki.[19] Việc xây dựng pháo đài biển Suomenlinna trong thế kỷ 18 giúp tình hình khởi sắc hơn đôi chút, nhưng phải cho tới khi Nga đánh bại Thụy Điển trong chiến tranh Phần Lan và trao quyền tự trị cho thành phố thì Helsinki mới bắt đầu bước vào thời kỳ phát triển thịnh vượng. Nga đã bao vây Suomelinna, cùng một trận cháy lớn thiêu tụi một phần ba thành phố vào năm 1808.[20]

Hoàng đế Nga Alexander I chuyển thủ đô của Phần Lan từ Turku về Helsinki năm 1912[21] nhằm làm giảm sự ảnh hưởng của Thụy Điển và cũng để thủ đô Phần Lan gần Saint Petersburg hơn. Sau trận hỏa hoạn lớn ở Turku năm 2827, trường đại học duy nhất lúc bấy giờ của Phần Lan là Học viện Hoàng gia Turku cũng được chuyển về Helsinki và trở thành Trường đại học Helsinki hiện nay. Sự kiện này giúp củng cố vai trò của Helsinki, đồng thời là cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của thành phố. Ảnh hưởng của giai đoạn này vẫn còn hiện diện ở vùng nội ô Helsinki, với những tòa nhà được xây dựng theo phong cách Tân cổ điển tương tự như ở Saint Petersburg. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật như đường sắt và công nghiệp hóa cũng góp phần thúc đẩy sự lớn mạnh của Helsinki.

Thế kỷ 20

Dù trải qua những biến động lớn như nội chiến Phần Lan và chiến tranh mùa đông với Liên Xô để lại nhiều hậu quả nặng nề, Helsinki vẫn giữ vững đà phát triển của mình. Sự kiện quan trọng nhất của giai đoạn này là Thế vận hội mùa hè được Helsinki đăng cai tổ chức năm 1952. Từ thập niên 70, Helsinki bắt đầu được đô thị hóa, dù chậm hơn phần còn lại của châu Âu nhưng cũng giúp tăng gấp 3 số dân so với trước đây. Một tuyến tàu điện ngầm cũng được xây dựng. Do phát triển trễ, Helsinki có mật độ dân cư thuộc hàng thưa nhất trong các đô thị lớn ở châu Âu.